Atoqwan ukuchacha

Huk atuqsi yarqaymanta purichkasga, hinaptinsi chayna purichkaspan huk ukuchachata rikurusqa chunneq wasi perqapa sikinpi. Chaysi atuqqa kallpaykuspa nisqa:

- Allinpaqchá kayninta hamukurani qamwan tupay kunaypaq, kananmi ichaqa mikurusqayki ukusti, nispa.

Chaynata niptinsi ukustiqa pirqaman allinta qemipakuykuspa nisqa atoqtaqa:

- Chaywantaqmi hamuchkanki. Manachu yachanki, kunansi timpusunchik, temblorsi kanqa, chaymi kay wasi pirqata mana tuñinanpaq takyachichkani.
- Chqaptá? ninsi atuqqa
- Chiqaptapunim nichkayki, chaynaqa hamuy kayman hinaspa yanapaykuway, nispas ukustuqa nin
- Chaynaqa hapiysisaykiyá, nispansi kallpaykun atuqqa hinaspansi pirqata hapiysin

Chayna kachkaspansi tumpa niqchmantaqa ukusti nin atuqtaqa:

- Hapiykuchkay chaynata, kay chimpata riykusaq pallqa kaspiman, chay pallqa kaspiwan pirqa takyachinanchikpaq, nispa

Chaynata nispansi ukustiqa kallpa kallpaylla siqakuykun rumi ukuntakama, atuqta pirqa hapichkaqta saqiykuspa. Atuqqa unayñas hapirayachkan pirqataqa mana kachaykuspa. Chaymantaqa manañas rikurimunñachu ukustiqa, una unayñas hapirayasqa pirqata atuqqa, makinpas utinkama. Chaynaqa lliwñas pisiparusqa hinaspansi musuyakurun mana chiqap kasqanta. Manas temblorpas kanchu hinaptinsi atuqqa pirqa takyachisqanta kachaykun chaysi pirqapas manataq tuñimunchu.

- Kunanmi ichaqa qawakunqa chay ukusti!

Kunanmi ichaqa maypipas maskamusaq hinaspa mikurusaq, nispas atuqqa piña piñallaña ukusti maskaq rin. Tukuy hinastinsi ukustitaqa maskan, hinaspansi huk punachawqa chakra ukupi tarirun pampa aspichakuchkaqta. Hinaspansi atuqqa piña piñallaña kallpaykun kaynata nispa:

- Kananmi ichaqa mikurusayki ukusti llullakuwasqaykimanta. Yanqa hapichiwanki pirqata temblormi kanqa nispayki. Llullakuwaspayki sunsuta hina kayta ruwawanki. Maymi temblor, maymi tamblor! kunanmi mikurusayki, nispa.

Chaysi ukustiqa nisqa:

- Chaywantaqmi hamuchkanki. Manachu yachanki, kunansi nina para chayamunqa, lliwsi rupasunchik, chaymi kay pampata uchkuchkani kaypi pakakunaypaq, nispa.
- Chiqaptá? nispansi mancharikun atuqqa
- Chipqatayá, cheqaptapunim nichkayki, chaynaqa qampas nina paramanta pakakunaykipaq uchkuta qallaykuy ruwayta, nispa nin ukustiqa.

Chaysi atuqqa apurawllamanña uchkutaqa ruwarun ukusuta, hinaspansi chay uchkuman usturuspanqa nin ukustuta:

- Ukusticha, ama hina kaspayki tapaymuway kaypi nin paramanta pakakunaypaq nispa.

Chaysi ukustiqa apurawllamanña tapayta qallaykun chaprakunaqan, kaspikunawan, rapikunawan, chaypa hawanman allpawan, kichka sachawan, tunas pinkakunawan. Chaynas attuqq alli allinta taparachikuspa nina parata suyasqa.

Achka punchawñas pasarusqa chay atuq pakakusqanmantaqa. Chaysi huk punchawqa nisqa.

- Icha tukuramunña chay nina para, nispa

Chaypaqsi allillamanta makinta urqumusqa hinaptinsi huk kichka tiparamusqa. Chay tiparamuptinsi atuqqa nisqa:

- Chiqaptam nina paraqa chayamuchkasqa, chaynaqa suyaykusaraq, nispa.

Chaynasá huk punchawqa pisiparusqaña uchkupi kayta, hinaspas kaqlla makinta urqumusqa icha paramuchkanraq nispa. Hinpatinsi manañ kichkaqa tipamusqañachu makintaqa, chaysi kusillawanña lluqsimusqa, ñam nina paraqa pasarusqaña nispa.

Lluqsiramuspansi kayta chayta qawaykachakun hinaspas mana imatapas kañasqataqa tarinchu. Manayariki nina paraqa chaymurachu.

Chaysi atuqqa rabiallawanña, piaña piñallaña nisqa:

- Kunanmi ichaqa chay ukusi qawakunqa kay llullakuwasqanmanta. Kunanmi ichaqa maypi chaypipas maskanmusaq chay ukustita tarinaykama, hinaspam tariruspay mikurusaqpuni, nispa.

Chaynata nispansi atuqqa kallpa kallpaylla rin ukusti maskaq tukuy hinastina. Chaysi chayna maskachkaspan tarirun ukustitaqa qucha patanpi yaku upyachakuchkaqta. Rikurun hinaspansi kallpaykun rabiallawanña:

- Kunanmi ichaqa llulla ukusti mikurusayki, imaymi nina para, maymi nina para! nispa.

Chaysi ukustiqa nisqa:

- Chaywantaqmi hamuchkankim nanchu yachanki, kunansi llapallan yaki chakimunqa kay qochapas chakirunqa, manas maypipas kanqachu yaki hinaptinsi lliw wañusun, nispa.

- Chiqaptá? nispansi kaqlla mancharikun atuqqa
- Chiqaptayá, imaynamá llullakusaykiqa, nispa nin ukustiqa

Chaysi atuqqa apurawllamanña yakuta upyayta qallaykun atisqanman hina. Chaynasá upyan, upyan, upyan astawan. Wiksanpas puramintitañas punkirun yaku upyasqanwan.

Chaysi chayna manaña atinankama upyachkasqanpi wiksanqa hukchallamanta panchiramusqa, hinaptinsi atuqqa -ananaw- nispa chayllapi wañurusqa.

Autor desconocido